CNC Router Uzun Süre Kullanılmayacaksa Saklama Koşulları

Makineyi “bekletirken” pas, nem, gevşeme ve elektronik arızalarını önleme rehberi

CNC router’ı 2 hafta–2 ay ya da daha uzun süre çalıştırmayacaksan, makineyi olduğu gibi bırakmak ileride şu sorunlara yol açabilir: paslanma, kızaklarda tutukluk, vidalı millerde kir reçine birikimi, rulman gürültüsü, kablo/konnektör oksitlenmesi, sürücü arızası ve ilk çalıştırmada “beklenmedik alarmlar”.

Aşağıdaki adımlar, makineyi sağlıklı şekilde saklamak için pratik bir kontrol listesidir.

1) Ortam Koşulları: Nem ve Sıcaklık En Büyük Düşman

  • Nem: Mümkünse %40–60 aralığında tutmaya çalış. Yüksek nem, özellikle lineer kızak/vidalı mil ve spindle milinde pas riskini artırır.
  • Sıcaklık dalgalanması: Gece–gündüz büyük fark olan yerlerde yoğuşma (kondenz) oluşur.
  • Toz ve kimyasal buhar: MDF tozu + nem birleşimi “çamur” gibi bir tabaka yapar, kızaklara yapışır.

Öneri: Kapalı, kuru bir alan + mümkünse nem alıcı (silika jel veya elektrikli nem alma cihazı). Makineyi “naylonla tamamen hava geçirmez” kapatma; yoğuşmayı içeride hapsedebilirsin. Bunun yerine toz örtüsü + nefes alabilir bir kaplama daha iyidir.

2) Makineyi Temizleyip “Korumaya Al”

Uzun beklemede en önemli adım: temizlik + hafif koruyucu film.

Yapılacaklar

  • Tabla, şase ve ray üzerindeki toz/talaşı süpür, vakumla.
  • MDF işledin ise kızak çevresindeki ince toz tabakasını özellikle temizle.
  • Lineer kızaklar / vidalı miller / kramayer gibi yüzeyleri temizledikten sonra:
    • çok ince bir yağ filmi bırak (uygun kızak yağı veya pas önleyici ince yağ).
  • Makine üzerinde su bazlı temizleyici kullandıysan tam kurut.

Amaç: “yağ damlası içinde yüzdürmek” değil; metal yüzeyi oksijenden ayıracak ince koruyucu tabaka.

3) Hareketli Eksenlerin Konumu

Makineyi rastgele bir noktada bırakma:

  • Eksenleri, kablo sürükleme zincirlerini zorlamayacak nötr bir konuma al.
  • Z eksenini çok aşağıda bırakma (takım ucunun tabla ile teması veya ani düşme riskleri).

İdeal: X-Y ortalarda, Z güvenli yükseklikte.

4) Elektrik ve Elektronik: Kapatma Sırası Önemli

Uzun süre kullanmayacaksan:

  • Makineyi normal prosedürle durdur (program bitişi, spindle durdur, acil stopa yük bindirme).
  • Ana şalteri kapat.
  • Mümkünse panonun beslemesini kes (kaçak akım ve yıldırım/şebeke darbesi riskine karşı).

Nemli ortam varsa: pano içi için küçük nem alıcı poşetler faydalı olur.

5) Spindle ve Soğutma Sistemi

Hava soğutmalı spindle:

  • Toz birikimi fan kanallarını tıkar. Beklemeden önce temizle.

Su soğutmalı spindle:

  • En kritik konu: sıvının bozulması/alg/korozyon ve soğukta donma.
  • Eğer ortam soğuksa donma riski vardır; hortum ve gövde zarar görebilir.
  • Uzun beklemede doğru karışım ve temiz sıvı şart; bazı kullanıcılar sistemi boşaltmayı tercih eder, bazıları uygun karışımla bırakır. (Sistemin tipine göre hareket et.)

6) Pnömatik (hava) ve Vakum Sistemleri

  • Hava hattında su varsa beklemede bile pas ve valf sorunları yapar.
  • Su tutucu/filtreyi boşalt, regülatörleri kontrol et.
  • Vakum pompası varsa filtrelerini temizle; tozla dolu filtre beklemede sertleşebilir.

7) Rulmanlar, Kızaklar ve “Zamanla Gevşeme”

Makine beklerken “çalışmıyor” diye mekanik etkilenmez sanılır ama:

  • Nem ve toz birleşimi kızakta “yapışma” yapabilir.
  • Kayışlarda çok uzun süre aynı gerilimde kalmak deformasyon yapabilir.
  • Bazı sistemlerde bekleme sonrası ilk çalıştırmada ses/titreşim artabilir.

En iyi pratik: Eğer mümkünse haftada bir veya 10–15 günde bir:

  • Eksenleri düşük hızda bir tur gezdir (tozu dağıtma değil, yağın yayılması için).
  • Spindle’ı kısa süre düşük devirde döndür (uygunsa).

Bu mümkün değilse sorun değil; sadece ilk çalıştırmada daha kontrollü başlat.

8) Yeniden Çalıştırma: “İlk Kalkış” Kontrol Listesi

Makineyi aylar sonra çalıştırırken:

  1. Raylarda pas/kuruma var mı kontrol et
  2. Kablolarda ezilme/çatlak var mı bak
  3. Pano içinde gevşek klemens var mı kontrol et
  4. Eksenleri önce düşük hızda gezdir
  5. Spindle’ı düşük devirde kısa süre çalıştır, ses/ısınma kontrolü yap
  6. Sonra normal iş hızına geç

Kısa Özet

Uzun süre bekleyecek CNC router için hedef 3 şeydir:

  • Nem ve tozu kontrol etmek
  • Hareketli yüzeylerde ince koruyucu film bırakmak
  • Elektronik/pnömatik sistemleri güvenli şekilde kapatmak